Заманауи тілдер және аударматану - ПОҚ

«Экономикалық теория» кафедрасы өз қызметін Қазақ химия-технологиялық институты ашылғалы бері атқара бастады, бірақ та алғашқыда "Саяси экономия" деп аталды. Нарықтық қатынастардың дамуымен қатар және білім беру жүйесінің қайта құрылуымен байланысты экономисттерге деген сұраныс көбеюде. Нәтижесінде Қазақ химия-технологиялық институтының ғылыми кеңесінің 07.05.1992ж. (хаттама №8) шешімінің негізінде  жаңадан құрылған инженерлі-экономикалық факультеттің құрамынан «Экономикалық теория» кафедрасы құрылды.

1992 жылдан бастап кафедраға жетекшілік еткендер: Нурашева К.К., Назарбекова Д.Б., Райымкулулы С., Утемисова Г.Т., Шерстюк В.Ю., Рахметулина Ж.Б., Уразбаева Г.Ж, Сейтбекова  С.Т. Қазіргі таңда кафедраға А.Т. Мергенбаева жетекшілік етеді.

Кафедра тарихында Детковская Э.С., Ли Ч.Х., Джунусбаев М.Д., Шим А.Я.,  Мырзабекова З.М., Ауешова К.П. сияқты ғалымдар мен тәжірибелі жоғары маманданған оқытушылар өз ісіне берілген және келешек ұрпаққа үлгі балатын ғылыми және әдістемелік база құрды. Қазіргі таңда, ақпараттық технологиялар дамыған ғасырда, тәлім-тәрбие беретін институт орынсыз ұмыт қалған. Осы іске көптеген жылдарғы бай тәжірибелерін қосқан жарқын ұлағатты ұстаздардың еңбектері өте жоғары бағалы. Біздің лекторларымыз  университетіміздің түлектерінің естерінде өшпес із қалдырды.

Кафедраның дамуы үшін э.ғ.к., доцент С. Райымқұлұлы зор үлес қосты. Оның жетекшілігімен 1998-2003 жылдары еңбекқор және жоғары маманданған оқытушылар ұжымы қалыптасты, оқытушылардың ғылыми және әдістемелік дамуы үшін барлық қолайлы жағдайлар жасалынды. Нәтижесінде 3 кандидаттық диссертация қорғалынып, 3 монография, 3 оқу құралы мен 300 астам ғылыми мақалалар жарық көрді.

Кафедраның профессорлы-оқытушылық құрамы «Цифрлық трансформация жағдайында өңірлік экономиканың орнықтылығын арттырудың ғылыми негіздері» жағдайындағы Қазақстанның интерациялық потенциалының қалыптасуы мен дамуының ғылыми негіздері» атты тақырыптағы мемлекеттік бюджеттік ҒЗЖ жүргізуде. Зерттеу нәтижесі болып жыл сайынғы шетелдік импакт-факторлы, жақын және алыс шет елдік журналдарда, республикалық рейтингті басылымдарда, әртүрлі халықаралық,  республикалық, аймақтық және басқа да конференцияларда 180 астам ғылыми еңбектердің жарық көруі табылады. Жоғары ғылыми потенциалдың жарқын бейнесі болып кафедра ғалымдарының Қазақстан экономикасы мен аймақтарының даму болашағын дайындауға бағытталған ҚР БҒМ қаржыландырылатын ғылыми жобаларға жыл сайын қатысуда.

Кафедраның оқу-әдістемелік жұмыстарының нәтижесі 300-ден аса дәріс және семинар сабақтарын жүргізудің әдістемелік талдаулары мен іскерлік ойындар, кейстер және оқу құралдары мен бейнедәрістерін дайындаудан көрінеді. Кафедрада электронды оқытудың интербелсенді әдістері қолданылған мультимедиялық құралдар бар. 2007 жылдан бастап «Үштұғырлы тіл» мәдени жобасының кезеңмен жүзеге асырылу аясында кафедрада ағылшын тілінде, үш тілдік топтарда Шерстюк В.Ю., Уразбаева Г.Ж., Абишова А.У., Утемисова Г.Т.сабақтар жүргізеді.

ҚР-ның жаңа саяси жағдайындағы мемлекеттің экономикалық саясаты, елдегі экономикалық жағдайларға және атаулы күндерге арналып студенттер мен оқушылар арасында «Экономикалық теория» пәнінен пәндік олимпиадаларды өткізу жыл сайынғы дәстүр болып қалыптасқан.

2021 ж. кафедрада э.ғ.к., доцент А.Т. Мергенбаева жетекшілік етуімен магистратура 7М041073-«Іскерлік әкімшілендіру» МВА (2 жыл), 7М041071-«Іскерлік әкімшілендіру» ЕМВА (1 жыл) білім беру бағдарламасы ашылды. Оның оқытудың инновациялық әдістерін енгізудегі жаңашыл көзқарасы кафедраның факультеттегі ең үздік аталуына мүмкіндік берді. Нәтижесінде жаңашыл педагогтардың Халықаралық форумында «Экономика негіздері» пәннің ең үздік оқу-әдістемелік кешені атағына ие болды. А.Т. Мергенбаева 120 астам ғылыми және ғылыми-әдістемелік еңбектерін шығарды, оның ішінде: 14 импакт факторлы 8 ККСОН журналдарда, электронды 13 оқулықтар, 2 монография мен 3 авторлық  оқу құралы. Оның басшылығымен ОҚО мен Шымкент қаласы бойынша орта білім оқу орындарымен ғылыми-әдістемелік байланыстар орнатылды. Кафедрада оның жетекшілігімен ҒЗЖ мен СҒЗЖ нығайтылды, нәтижесінде студенттердің ғылымға деген қызығушылығы мен жоғары ынтасы артты.

Кафедра оқытушыларының жоғары кәсібилігін жоғары мектепті ұйымдастырудың өзекті мәселелері бойынша сарапшы ретінде тартылуы көрсетеді. Мергенбаева А.Т., Уразбаева Г.Ж. өздерін жақсы маман ретінде танытты.

Кафедрада талантты және тәжірибелі оқытушылар мен өз ісіне берілген Утемисова Г.Т., Шерстюк В.Ю., Уразбаева Г.Ж., Абишова А.У., Кожамкулова И.Е.,Баубекова И.М., Жуманова Г.М., Мауленбердиева Г.А., Оспан Б.И., Досболова А.Ж. секілді кәсіби қызметкерлердің тобы қалыптасқан.

Кафедра жетістіктері жоғары мектепті басқарудың әртүрлі деңгейлерінде бағаланады. Мергенбаева  А.Т., Утемисова Г.Т. «ҚР білім беру ісінің құрметті қызметкері» медалімен марапатталды; ЖОО-ның Г.Ж. Уразбаева Г.Ж. үздік лекторы, Абишова А.У. –СҒЗЖ үздік ұйымдастырушысы болып танылды.

Кафедраның оқу-әдістемелік жұмысы

2020-2021 оқу жылындағы кафедраның оқу-әдістемелік жұмысы  жоғары мектептің ағымдағы оқу жылындағы және оқытушылардың жеке жоспарына, кафедраның жұмыс жоспарына, кафедраның стратегиялық жоспарымен  сәйкес жүргізілді. Кафедраның барлық пәндері оқу бағдарламаларымен және жұмыс оқу бағдарламасымен (syllabus), әдістемелік әдебиеттермен 100% толық қамтылғын. Таңдау компоненті бойынша пәндердің бағдарламалары құрастырылған (ОӘПК).  Барлық пәндері бойынша қамтамасыз етілу карталары бар, олар әрдайым жаңа әдебиеттермен, сондай-ақ, оқытушылардың шығарған еңбектерімен, отандық және шет ел басылымдарымен де  толықтырылып отырады. Барлық пәндербойынша   ПОӘК мемлекеттік және орыс тілінде қамтамасыз етіліп енгізілді. ОҚУ-нің порталына студенттер үшін күзгі және көктемгі семестрдегі ПОӘК толық енгізілді.

2020-2021 оқу жылында кафедрадағы оқу-әдістемелік әдебиеттердің баспадан шығарылу жоспары білім беру бағдарламасы бойыншажәне жаңартылғын мазмұнда оқыту түрлері бойынша нақты пәндердің қамтылуын қамтамасыз ету мақсатында құрылды.

ОӘӘ басылымының орындалуы өткен оқу жылымен салыстырғанда әдістемелік нұсқау мен кейстер саны еселенген. Оның себебі жаңа «Кәсіпкерлік», «Кәсіпкерлік дағдылары негіздері» базалық пәндердің қосылуымен байланысты. Білім беру үрдісінде қазақ және ағылшын тілдеріндегі әдістемелік нұсқаулармен қамтылуы оқу жұмыс жоспарындағы жалпы пәндер саны бойынша қамтылу 100 пайызға артты.  Кафедрада оқытылатын пәндер бойынша СӨЖ бойынша әдістемелік нұсқауларымен қамтылуы алдынғы жылмен салыстырғанда 90%- дан 100%-ға көтерілді.

Жоспар бойынша электронды оқу басылымдар жоспарланбаған.Алдағы оқу жылында электронды оқу басылымдарын  жасау қажеттіліктері бар. Өйткені қашықтықтан оқыту қажетілігінен туындайды.

Кафедра доценті В.Ю.Шерстюктің YouTube  каналында «Микроэкономика» пәні бойынша 7-ші тақырып «Монополия» және 10-шы тақырып «Выбор в условиях риска и неопределённости», ал «Макроэкономика» пәнінен 8 –ші тақырып «Модель IS-LM» бейне дәрістері ұсынылған. Сондай-ақ кафедра оқытушылары видеодәрістер дайындау үстінде.

Оқу үрдісінде барлық оқытушылар интерактивті оқыту технологияларын, жобалық оқыту технологияларын және компьютерлік (ақпараттық) технологияларды қоса алғанда, инновациялық білім берудің барлық технологиялары қолданылады.

            Профессор-оқытушылар құрамы мультимедиялық білім беру ресурстарына үлкен көңіл бөледі. Жыл бойы оқытушылар мен студенттер электронды кітапхананы, энциклопедияларды, заманауи білім беру бағдарламаларының каталогтарын және тест тапсырмалары бар оқу курсы түрінде әзірленген электронды оқулықтарды пайдаланды. Бұл ресурстар мұғалімдердің лекциялық материалдарын кеңейтеді және оқушыларға қосымша мультимедиялық құрал болып табылады.

Сабақтар интерактивті тақтаның көмегімен әр түрлі кезеңдегі экономикалық жүйенің ерекшеліктерінсипаттап, студенттермен нақты экономикалық құбылыстарды талқылап, практикалық жағдайларды талдай отырып, презентацияларды көрсетеді.

2022-2023 оқу жылында өтілетін пәндер бойынша ПОӘК-ті әзірленіп, бекітілді. Оқу бағдарламалары кафедра мәжілісінде талқыланып, факультет және жоғары мектеп декандарымен келісіліп, проректормен бекітілген. Осы оқу бағдарламасы негізінде силлабустар дайындалды. Ал, әр пән бойынша орыс, қазақ, ағылшын тілдерінде пәннің оқу-әдістемелік кешені ағымдық, межелік және қорытынды бақылауларға арналған сұрақтармен, сонымен қатар таратпа материалдармен (тест, іскерлік ойындар, есептер түріндегі) толықтырылып, оқу үрдісінде қолданылды. Сонымен бірге, әр пән бойынша ақпарат білім беру орталығында бар керекті әдебиеттердің әдістемелік қамтамасыз етілу картасы толықтырылып, жаңартылды. Кафедра оқытушылары оқу үрдісін ұйымдастыру мен жүргізуде көрнекілік құралдарды ендіру бойынша белсенді жұмыс істеді. Жыл бойында оқытушылар барлық пәндерге презентациялар дайындады.

Барлық ПОӘК-дері университеттің білім беру порталына орналастырылды. Өткен оқу жылымен салыстырғанда қамтамасыз етілу жоғары.

Есепті жылы кафедрада3 ашық практикалық сабақ жоспарланып, мерзімінде өтіп орындалды.  Өтілген ашық сабақтар:

1. э.ғ.к., доцент Утемисова Г.Т.«Коммерциализация и бизнес планирование» пәні бойынша 29.10.2023 күні сағ14.00-де онлайн формада ЭФ-17-1тр1тобында «Методы оценки эффективности инвестиционных проектов» тақырыбында практикалық  сабақ өтті.Оқытушы студенттердің назарын әрдайым сабақтың тақырыбына аударып, оларды  үздіксіз жұмыс істеуге бағыттады. Утемисова Г.Т. аудиториямен қарым - қатынас жасауы, тіл табысуы, сөйлеу мәдениеті, сөйлеу мәнері, дауыс ырғағы орнымен орындалды.

2. э.ғ.к., доцент Шерстюк В.Ю. «Макроэкономика» пәні бойынша 09.03.2023  күні сағ. 14.00- де, онлайн формада ЭФ-20-5рстобында,«Спрос и предложение на денежном рынке» атты тақырыпта практикалық сабақ өткізді. Оқытушы сабақты ЖОО талаптарына сәкес жүргізді. Сабақта белсенді әдістерді қолдану арқылы студенттердің тақырыпқа қызығушылығын арттырды.

3. э.ғ.к., доценті А.Т. Мергенбаева  «Экономика негіздері» пәні бойынша 28.04.2023ж. күні сағ. 11.45-те, онлайн түрде ЮМ-20-1к3 тобында ашық практикалық сабақ өткізді.  Сабақ  сұрақ жауап, рөлдік ойындар түрінде өтті. Оқытушы сабақ барысында студенттердің қызығушылығын оятуда, білім беруде жаңа әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып өз дәрежесінде өтті. Оқытушының аудиториямен қарым - қатынас жасауы, тіл табысуы, сөйлеу мәдениеті талаптарға сәкес.  Жалпы сабақ жоғарғы оқу орындарына қойылатын талаптарға сай өз дәрежесінде өтті. Ашық сабақ өте қызықты және танымдық бағытта өткізілді. Студенттермен белсенді тығыз байланыс орын алды.Бейнежазбасы бар.

Ашық сабақ өткізген оқытушыларға жазылған пікірлер мен байқау қағазы ұсынылған. Жоспар бойынша өткізілген ашық сабақтар жоғары оқу орындарының талабына сай жоғары деңгейде өтілді.

Ашық сабақтар барысында педагогикалық технологиялар қолданылды, барынша инновациялық  әдістер арқылы жүргізілді. Сабақ барысында оқытушылардың барынша қазіргі таңдағы жаңа ақпарат түрлерін кеңінен пайдаланғандығы оның сабақ мәтіні мен мәнін өте жеңіл әрі түсінікті тілде және қазіргі таңдағы экономика саласының мәселелерімен, жаңалақтарымен ұштастыра отырып жеткізгендіктерінен көрініп тұрды.

Мамандар көп жылдық iс-тәжiрибесi бар білікті оқытушылардың сабақтарына қатысып, олардан тәжiрибе алып сабақ беру әдiстерiн үйренедi, сонымен қатар профессор, аға оқытушылар жас мұғалiмдердiң сабақтарына қатысып олардың кемшiлiктерiн байқап, оны түзету жолдарын айтып ақыл кеңестерiмен бөлiседі. Сондықтан да осындай сабаққа қатысулар оқытушылардың педагогикалық кәсіби тәжірибелерін арттыруға көмектеседі.

Кафедрада жоспарға сәйкес ғылыми-әдістемелік семинардың 9 отырысы өткізілді. Ғылыми-әдістемелік семинарларда әдістемелік сипаттағы және білім беру процесінде заманауи технологияларды қолданудың тиімділігін арттыруға бағытталған өзекті тақырыптар бойынша мәселелер талқыланады.

Семинарлар дәрістер мен семинарларды өткізудің әдістемесін түсіндіруге, видео дәрістерді өткізуге, деңгейлі тесттер әзірлеуге, сонымен қатар СӨЖ және ОСӨЖ ұйымдастыру мәселелерін, электронды тасымалдағыштарда оқу материалдарын әзірлеу ережелерін, оқулықтарды, оқу құралдарын, электронды оқулықтарды әзірлеу ережелерін және т.б.